Chachapoyas – Τσατσαπόγιας ένας προ-Ινκα πολιτισμός του Περού

The Story of Peru’s Cloud Warriors

Τι μπορούμε να γνωρίζουμε για τον προ-Ινκα πολιτισμό του Περού;

Πρόσφατες αρχαιολογικές ανακαλύψεις έριξαν νέο φως στην ιστορία του λαού Chachapoya του Περού. Μέχρι τη δεκαετία του 1990, τα περισσότερα από αυτά που γνωρίζαμε για αυτόν τον προκολομβιανό πολιτισμό – που αναφέρεται ως «Πολεμιστές των Σύννεφων» από τους Ίνκας – βασίζονταν σε ιστορίες από τρίτο χέρι από αναξιόπιστους Ισπανούς χρονικογράφους. Ακόμα και σήμερα, η σέγα Chachapoya έχει περισσότερα κενά παρά κομμάτια. Ωστόσο, το ενδιαφέρον και η γνώση για τον παλιό πολιτισμό αυξάνεται. Το 2017, τα ερείπια Chachapoya του Kuélap στην κορυφή του λόφου εξοπλίστηκαν με τελεφερίκ και προωθήθηκαν από την κυβέρνηση του Περού ως βόρειος αντίπαλος του Μάτσου Πίτσου. Δύο χρόνια αργότερα, η Unesco τοποθέτησε τις «Τοποθεσίες Chachapoyas της κοιλάδας Utcubamba» στον δοκιμαστικό κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς που εξετάζονται για υποψηφιότητα.

Πριν από τους Ίνκας για πάνω από έξι αιώνες, ο πολιτισμός Chachapoya άκμασε γύρω στο 800 μ.Χ. στα απομακρυσμένα βόρεια υψίπεδα του Περού, μια περιοχή με τσαλακωμένα βουνά, βαθιά φαράγγια και ψηλούς καταρράκτες όπου οι ανατολικές πλαγιές των Άνδεων διαλύονται στην υγρή λεκάνη του Αμαζονίου. Εδώ ριζώθηκε σταδιακά μια χαλαρά ενοποιημένη κοινωνία cacicazgos (μικρά βασίλεια), που καλλιεργούσαν χωράφια με αναβαθμίδες και λειτουργούσαν ως εμπορικοί μεσάζοντες μεταξύ των Άνδεων και του Αμαζονίου. Ο πληθυσμός, που μπορεί να αριθμούσε 500.000 στην κορύφωσή του, παρήγαγε ισχυρό σαμάνο και δημιούργησε ένα σκληρό ήθος μάχης. Εξελίχτηκε με μικρό εξωτερικό τραύμα μέχρι την εισβολή των Ίνκας το 1470.

Χωρίς γραπτή γλώσσα, πολλά από όσα είναι γνωστά για το Chachapoya προέρχονται από αρχαιολογικά λείψανα που βρέθηκαν σε ταφικούς χώρους σε δυσπρόσιτους ασβεστολιθικούς βράχους στα σύννεφα του Περού. Χαρακτηριζόμενοι από σαρκοφάγους με ανθρωποειδή πρόσωπα και μαυσωλεία που μοιάζουν με εξοχικές κατοικίες που ήταν χτισμένα στην πρόσοψη του βράχου και στολισμένα με σκουριασμένες εικόνες, αυτοί οι πέτρινοι τάφοι ή τα τσούλπα , που εξακολουθούν να βλέπουν επιβλητικά κάτω από απομονωμένες πλαγιές, υποδηλώνουν μια έντονη ανεξάρτητη κουλτούρα που ήταν σημαντικά διαφορετική από τους γείτονές του στις Άνδεις. Σε αντίθεση με άλλους πολιτισμούς της Νότιας Αμερικής, οι Chachapoya φαινόταν να αποφεύγουν τις ιεραρχίες. Οι μέθοδοι ταφής τους, αν και περίτεχνες, φαίνεται να ήταν σχετικά ισότιμες και η σωζόμενη αρχιτεκτονική εμφανίζει λίγα σύμβολα θέσης και εξουσίας.

Περιπλέκοντας τις έρευνες, πολλά cullpas έχουν λεηλατηθεί. άλλα, όπως αυτά που ανακαλύφθηκαν στην πλαγιά ενός βράχου με θέα στη Laguna de los Cóndores το 1996, καταλήφθηκαν και επαναχρησιμοποιήθηκαν από τους Ίνκας. Η ανακάλυψη των Κοντόρες άλλαξε το παιχνίδι στην περουβιανή αρχαιολογική έρευνα, η οποία υπαινίσσεται την πολυπλοκότητα των Chachapoya μέχρι την άφιξη των Ίνκας στα τέλη του 15ου αιώνα. Ένα ειδικό μουσείο χτίστηκε το 2000 στην κοντινή πόλη Leimebamba για να στεγάσει τα τεχνουργήματα. Μέσα στους τάφους, οι αρχαιολόγοι βρήκαν πάνω από 200 μούμιες της εποχής των Ίνκας, μαζί με απλά κεραμικά, ασημένια αντικείμενα, ξυλόγλυπτα και μοναδικά υφάσματα σε κόκκινες αποχρώσεις. Οι Chachapoya ήταν διάσημοι για την ύφανση τους. τα φωτεινά τους πανιά με ζωώδη μοτίβα ήταν ευνοημένα ενδύματα των Ίνκας.

Οι ισπανικές αποικιακές αναφορές που περιγράφουν τους Chachapoya ως ασπροδερμούς και ξανθά μαλλιά ήταν πιθανώς απόκρυφα, τροφοδοτώντας φανταστικές ιστορίες για την προέλευσή τους για μυθικούς εξερευνητές από το εξωτερικό. Η μεταγενέστερη αρχαιολογική έρευνα από τη Laguna de los Cóndores και άλλες τοποθεσίες κατέρριψε τον μύθο ότι οι Cloud Warriors ήταν εκτοπισμένοι Βίκινγκς. Είχαν, ωστόσο, τη φήμη ότι είχαν ένα εύρωστο πνεύμα πολεμιστή. Αρνούμενοι να υποκύψουν στους ταχέως αναπτυσσόμενους Ίνκας τον 15ο αιώνα, πολέμησαν άγρια από οχυρά στην κορυφή λόφων πριν από την τελική ήττα τους γύρω στο 1475. Αφού μήνυσαν κάπως απρόθυμα για ειρήνη, πολλοί από τους υποταγμένους μεταφέρθηκαν αναγκαστικά σε μακρινά μέρη της αυτοκρατορίας των Ίνκας για να αποφύγετε μελλοντικές εξεγέρσεις. Όσοι παρέμειναν τάχθηκαν ευκαιριακά με τους Ισπανούς όταν έφτασαν στη δεκαετία του 1530,αλλά οι ευρωπαϊκές ασθένειες και η σκληρή μεταχείριση από τους νέους άρχοντές τους εξασφάλισαν ότι, στις αρχές του 17ου αιώνα, η γλώσσα και ο πολιτισμός των Chachapoya είχαν σχεδόν εξαφανιστεί.

Η μεγαλύτερη σωζόμενη εκδήλωση του πολιτισμού Chachapoya βρίσκεται στα υπέροχα ερείπια του Kuélap, μιας αστικής, πολιτικής και θρησκευτικής τοποθεσίας που βρίσκεται 3.000 μέτρα πάνω από την κοιλάδα του ποταμού Utcubamba σε μια ομιχλώδη βουνοκορφή που προστατεύεται από τοίχους ύψους 20 μέτρων. Το Kuélap προϋπήρχε της ακρόπολης του Μάτσου Πίτσου κατά τουλάχιστον 700 χρόνια και παρουσιάζει δεξιότητες τοιχοποιίας εξίσου αξιοσημείωτες με αυτές που επέδειξαν αργότερα οι Ίνκας. Ωστόσο, αντί να κατασκευάσουν τις ορθογώνιες κατοικίες που ήταν κοινές σε άλλους πολιτισμούς της Νότιας Αμερικής, οι Chachapoya έχτισαν κυκλικές ασβεστολιθικές κατασκευές που θα ήταν καλυμμένες με κωνικές αχυροσκεπές. Εξίσου χαρακτηριστικές είναι οι απλές ρομβοειδείς ζωφόροι και τα γλυπτά φίδια που διακοσμούν πέτρινες προσόψεις, σύμβολα που αναπαράγονται σε τουλάχιστον μισή ντουζίνα άλλα ερείπια της περιοχής.

Καταλήφθηκε ήδη από το 500 μ.Χ., το Kuélap ήταν το αποκορύφωμα μιας συλλογικής προσπάθειας από συνεργαζόμενες ομάδες ανθρώπων που διήρκεσε αιώνες. Παρέχει αδιαμφισβήτητα στοιχεία για μια εξαιρετικά ανεπτυγμένη, καλά οργανωμένη κοινωνία που υπάρχει στο βόρειο Περού πολύ πριν από την εμφάνιση των Ίνκας. Οι τεράστιοι εξωτερικοί τοίχοι περιέχουν ανθρώπινα λείψανα και πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν ως τελετουργικοί χώροι ταφής. Μέσα στις τρομερές άμυνες, άλλα 420 κτίρια έχουν εντοπιστεί και χαρτογραφηθεί – από οικογενειακές κατοικίες έως μια ανεστραμμένη κυλινδρική κατασκευή που πιστεύεται ότι είναι το τελετουργικό κέντρο του συγκροτήματος.

Το Kuélap εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 1500, πιθανώς μετά από μια σφαγή και μια πυρκαγιά. Ανακαλύφθηκε ξανά από έναν Περουβιανό δικαστή το 1843, αλλά, λόγω της απομακρυσμένης του θέσης και της τουριστικής φήμης του Μάτσου Πίτσου, ανασκάφηκε σοβαρά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Οι συνεχιζόμενες ανασκαφές στον ιστότοπο συνεχίζουν να δημιουργούν τόσα ερωτήματα όσο και συμπεράσματα. Ενώ ο μνημειοκρατισμός είναι εντυπωσιακός, τα ερωτήματα σχετικά με την καθημερινή λειτουργία της ακρόπολης, την πνευματική της θέση και τη σημασία της στον ευρύτερο πολιτισμό Chachapoya συνεχίζουν να μπερδεύονται.

Άλλες τοποθεσίες Chachapoya στην περιοχή είναι εξίσου καλυμμένες στο μυστήριο. Τα ερείπια του Gran Pajatén, 300 χιλιόμετρα νότια του Kuélap, σκόνταψαν από ντόπιους χωρικούς τη δεκαετία του 1960, αλλά παραμένουν κλειστά για το κοινό λόγω της εύθραυστης κατάστασής τους. Ένα άγνωστο ερείπιο στο La Penitenciaría de la Meseta αποκαλύφθηκε μόλις το 2006.

( https://www.google.gr/maps/place/Gran+Pajat )

Αυτό που βρίσκεται σε αυτά τα μέρη και σε άλλες τοποθεσίες που δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί είναι δελεαστικά άπιαστο. Η ιστορία γράφεται παραδοσιακά από τους νικητές και οι νικητές στην ιστορία Chachapoya –οι Ίνκας και μετά οι Ισπανοί– ήταν διαβόητα αναξιόπιστοι αφηγητές. Ίσως, τις επόμενες δεκαετίες, περαιτέρω έρευνα θα καλύψει ορισμένα από τα κενά. Πόσο ενωμένοι ήταν οι Chachapoya; Πόσο απομονωμένοι ήταν από άλλους Περουβιανούς πολιτισμούς; Ήταν τόσο επιφανείς όσο οι Ίνκας; Η ιστορία είναι ακόμα μισή γραμμένη.

……………………………………………..